ایمنی در هوانوردي  Air safety : بخش سوم

تهیه و تنظیم  لطیف جمشیدزاده از فرودگاه اردبیل

 ایمنی هوا Air safety اصطلاحی کلی است که  شامل فرضیه ، تحقیق و طبقه بندی  اختلالات  پرواز و جلوگیری از چنین اختلالاتی از طریق  فراگیر نمودن مقررات و تحصیلات هوانوردی و طی دوره های آموزشی جامع میباشد و بعنوان ایمنی مسافرت هوایی شناخته میشود.

 

مباحث ا ایمنی هوا : Air safety topics

آتش Fire در هوانوردي:

مقررات ایمنی کنترل هواپیما و مواد مورد نیاز برای سیستم ایمنی اطفاء حریق در هواپیما بصورت اتوماتيك  می باشد. معمولا این نیازمندیها، به شکل  چارت تست است. این چارت تستها با اندازه گیری و آزمایش کردن  قابلیت اشتعال flammability و سمی بودن toxicity  دود بدست می اید و آزمایشاتی که احتمال دارد به آسيب و خرابی  منجرشود ،  به جای هواپیما اول بر روی  مدلهای اولیه دریک آزمایشگاه مهندسی انجام میشود.

آتش در کابین هواپیما ، و به ویژه  دود سمی حاصل از آن ، علت عمده حوادث در هواپیمایی و هوانوردي است. در سال 1983 آتش مرتبط  با وسایل الکترونیکی هواپیما در  پرواز 797 کانادا باعث مرگ 23 نفر از 46 مسافر آن شد، واین حادثه باعث  معرفی سيستم روشنایی کف هواپیما برای کمک به تخلیه مسافران از هواپیمای پر از دود هنگام آتش سوزي گردید. دو سال بعد در 1985در پرواز 28M    ایرتور بریتانیا ، آتش سوزی روی باند باعث از دست رفتن زندگی 55 نفر گردید که 48 نفر بدلیل اثرات ایجاد ناتوانی توسط  گاز سمی و دود ايجاد شده بود. این حادثه باعث ایجاد نگرانی جدی در رابطه با نجات مسافران گردید که قبل از 1985 در مورد جزئیات آن مطالعه اي نشده بود. تهاجم سریع و فوری آتش به بدنه هواپیما و اختلال در توانایی مسافران درهنگام تخلیه و ازدحام در قسمت جلوی درهای خروجی برای تخلیه مسافران به محل هلاکت مسافران تبدیل شده بود. لذا تحقیقات زیادی در زمینه تخلیه و طراحی کابین و صندلی در موسسه  Cranfield انجام شد تا بهترین مسیر تخلیه در هواپيما مشخص گردد.

 در مه 1996در پرواز 592  شرکت هواپیمایی  ValuJet به فلوریدا چند دقیقه پس ازپرواز كردن( takeoff ) و پس از آتش سوزی در محل نگهداری بار سقوط کرد و همه 110 سرنشین آن کشته شدند. فلذا  در اکثر هواپیماهای مسافربری در محل نگهداری بار مسافران  ، کبسولهای اطفاء حریق (کنترل آتش از راه دور) برای مهار آتش قرار داده شد.

 برخورد با پرندگان Bird strike :

"برخورد با پرندگان" Bird strike اصطلاحی است که در حمل و نقل هوایی برای برخورد بین پرنده و هواپیما بکار میرود. این یک تهدید متداول براي ایمنی هواپیما ميباشد و موجب تصادفات دردناک هوایی زیادی  ميگردد. در سال 1988 درپرواز بوئینگ 737 هواپیمایی اتیوپی هنگام برخاستن پرواز، تعدادی کبوتر به هر دو موتور هواپیما مکیده شد و سپس درهنگام تلاش برای بازگشت به فرودگاه Bahir Dar سقوط کرد و از 104 نفر مسافر آن ، 35 نفرکشته و 21 نفر زخمی شدند. در حادثه ای دیگر در سال 1995 ،  در پرواز  Dassault Falcon 20  فرودگاه پاریس ، پس از مکیده شدن هدهد  lapwings به داخل موتور ، که باعث خرابی موتور و آتش سوزی بدنه هواپیما شد وهنگام فرود اضطراری سقوط کرد و همه 10 نفر مسافران آن کشته شدند.

موتورهای جت مدرن دارای قابلیت زنده ماندن پرنده بعد از مکش میباشند. هواپیماهای کوچک سریع ، از جمله جت جنگنده نظامی ، در معرض خطر بیشتری نسبت به هواپماهای سنگین چند موتوره هستند. این به خاطر این واقعیت است که فن موتورهای توربوفن دوربالا ، بویژه در هواپیماهای ترابری ، به عنوان جداکننده و گریز از مرکز عمل میکند و مواد بلعیده شده را(پرندگان ، یخ ، و غیره) به خارج از دیسک فن پرتاب میکند. درهواپیماي نظامی كه برای پرواز با سرعت بالا طراحی شده اند معمولا هواپیما دارای موتور توربوجت turbojet بوده و یا کم بودن دورموتورهای توربوفن ، افزایش خطر مکش مواد  به هسته اصلی موتور و باعث صدمه به آن میشود.

بالاترین خطر برخورد پرنده درهنگام برخاستن هواپیما ( takeoff) و هنگام فرود (landing) و در ارتفاعات پایین تر در مجاورت فرودگاه ديده ميشود.

برخورد پرنده(  Bird strike  ) همچنین می تواند باعث شکستن شیشه کابین هواپیما شده و زخمی شدن خلبان گردد.

 برخی از فرودگاه ها در جهت اقدامات پیشگیرانه از برخورد پرنده ، از فردی با تفنگ ساچمه ای وهمچنين کاشت علفهای سمی نامطبوع برای پرندگان و حشرات در اطراف باند استفاده ميكنند. از جمله اقدامات پیشگیرانه ديگر ميتوان به مدیریت زمین و پرهیز ازایجاد شرایط مناسب برای جذب  پرندگان در منطقه (به عنوان مثال جلوگيري از ايجاد محل های دفن زباله) را نيز در نظر گرفت.